Her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden başlayan haftada kutlanan “Verem Eğitimi ve
Propaganda Haftası’nın amacı verem ile ilgili toplumun bilgilendirilmesi ve bu hastalığa bütün
kesimlerin dikkatinin çekilmesidir.
TB etkeni “Mycobacterium tuberculosis” basilidir. Tüberküloz (TB) halen dünya
genelinde önemli bir sağlık problemidir. Dünya nüfusunun yaklaşık dörtte biri tüberküloz basili
(Mycobacterium tuberculosis) ile enfektedir. Bu insanların %10’unda yaşamlarının bir döneminde
tüberküloz hastalığının ortaya çıkacağı düşünülmektedir. BCG aşısı özellikle çocuklarda kanla
yayılan ve ağır seyreden tüberküloz hastalığını (menenjit ve miliyer TB) önlemede etkilidir.
Ülkemizde BCG aşısı doğumdan sonra 2. ayını bitiren bebeklere aile sağlığı merkezleri ve verem
savaşı dispanserlerinde ücretsiz olarak yapılmaktadır. Aşı zamanı geçirilirse, 6 yaşa kadar
yapılabilir, ancak bu durumda önce tüberkülin deri testi (TDT-PPD) yapılması gerekir
Tüberküloz basili hava yolu ile bulaşır. Basilin kaynağı, tedavi görmemiş veya düzenli
tedavi görmeyen aktif akciğer ve larinks tüberkülozu olan hastalardır. Hasta insanlardan öksürme
ve hapşırma ile ortama yayılan mikrobun solunum yolu ile alınması sonucu bulaşır. Tedavi
edilmeyen her hasta yılda 10-15 kişiye hastalığı bulaştırır. Balgam yayması pozitif olan ve akciğer
kavitesi bulunan hastalar daha fazla basil saçarlar. En çok hastanın aile bireylerine ve yakın çalışma
arkadaşlarına bulaşma olur. Tedavi ile basil sayısı çok kısa sürede azalır. Hastaların çoğunda
ortalama 2-3 haftada bulaştırıcılık yok olur.
Genel yakınmalar: Halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, çocuklarda kilo alamama, ateş, gece terlemesi
vb. olabilir.
Solunum sistemi yakınmaları: Öksürük, balgam, öksürükle kan tükürme, göğüs-sırt-yan ağrısı,
nefes darlığıdır.
Larinks tüberkülozu ses kısıklığı yapabilir.
Diğer organları tutan tüberküloz hastalığında ilgili organa ait bulgular olabilir (lenfadenopati,
hematüri, eklemde şişlik vb.).
İki- üç haftadan uzun süren ve non-spesifik antibiyotik tedavisi almış olmasına rağmen klinik yanıt
alınamayan öksürükte tüberküloz hastalığından şüphelenmek gerekir.
Ülkemizde tüberküloz tedavisi ücretsizdir. Tüberküloz tedavisi standarttır. Bu standart
tedavi, hastanede ya da dispanserde aynı şekilde düzenlenir. Yeni tüberküloz hastalarının
tedavisinde standart tedavide genellikle iki ay 4 farklı ilaçla ve dört ay 2 ayrı ilaçla olmak üzere 6
aylık tedavi uygulanmaktadır. Tedavide kullanılan bütün ilaçlar verem savaşı dispanserlerinden
ücretsiz verilir. Tedavide verilen ilaçların düzenli içilmesi çok önem taşır. Çünkü hastaların bir
kısmı tedaviyi terk etmekte ve toplumda basil saçmayı sürdürmektedirler. Hastanın ilaçlarını
içtiğinden emin olmak için her doz ilacı bir sağlık personelinin veya başka bir görevlinin
gözetiminde içirtmek en uygun yoldur. Buna doğrudan gözetimli tedavi (DGT) denilir. Tedavinin
dispanserde ya da hastanede başlanması gerekir. Aylık takiplerinin de dispanserde yapılması
uygundur. Tedaviyi sonlandırana kadar özenle sürdürmek gerekir.
Bulaştırıcı tüberküloz hastası ile aynı havayı paylaşan ve tüberküloz basiline maruz kalan
kişilere “temaslı” denilir. Tüberküloz hastası ile teması olan kişide enfeksiyon gelişimini önlemek
ve tüberküloz enfeksiyonu olan kişide tüberküloz hastalığı gelişimini önlemek amacıyla koruyucu
ilaç tedavisi verilmektedir. Tüberküloz hastasının aile bireyleri ve diğer temaslıları dispanserlerde
ücretsiz olarak muayene edilir ve gerekli tetkikleri yapılır. Temaslı muayenesi sonucunda hasta
olduğu tespit edilenler tedavi edilir.
Ekler:74. VEREM EĞİTİM VE PROPAGANDA HAFTASI BİLGİ NOTU (03-09 Ocak 2021)
Hedefimiz Veremsiz Bir Türkiye Afiş
KAYNAK: TC Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü